شمشیر سازی

شمشیر سازی

شمشیر سازی همانطور که شمشیرهای نیهونتوی ژاپنی از سوی سازندگانشان امضا می شدند بر روی برخی از شمشیرهای نفیس ایرانی نیز نام سازندگنشان با طلا حک شده است. اما برخلاف شمشیر سازهای ژاپنی که امضای خود را در  زیر قبضه شمشیرروی زبانه تیغ قرار می دادند، شمشیرسازان ایرانی نام خود را بر تیغه شمشیر می نگاشتند.

چاقوی زنجان

البته برخی از شمشیرهای نفیس ایرانی نیز در دست هستند که نام سازنده شان زیر قبضه شمشیر نگاشته شده است. شوربختانه چون بر خلاف شمشیرهای نیهونتوی ژاپنی اجزای شمشیرهای ایرانی از هم جدا نمی شود خیلی از پژوهشگران و موزه داران از این حقیقت آگاه نیستند. جدا سازی اجزای یک شمشیر ایرانی آن را از بین می برد چرا که قبضه را به آن با سریشم چسبانده اند.

هدف از ارایه این مقاله معرفی برخی از شمشیرسازان مشهور ایرانی و آثار آن هاست. در بخش اول این مقاله به” اسدالله” شمشیرساز افسانه ای ایرانی می پردازیم. در بخش دوم “کلبعلی” را معرفی می کنیم و در بخش آخر برخی از شمشیرسازان دیگر ایرانی که آثار آن ها در موزه های نظامی ایران نگهداری می شود را مرور می کنیم.

چاقو

در ادامه  مقاله درباره اسدالله و همچنین عکس هایی از شمشیر های ساخته شده به دست اسد الله را میبینید.(دراین زمان شمشیرهای ایران دچار تحول شده و شمشیر ها را با انحنا میساختند)

شمشیرساز اسدالله اصفهانی

همان هاله ای از راز که دور “ماسامونه” سازنده شمشیرهای نیهونتو فرا گرفته را می توان در تیغه های شمشیرهای ایرانی با امضای اسداله اصفهانی هم دید. این شمشیرها معمولا با عبارت “عمل اسدالله اصفهانی” طلاکوبی شده اند که هویت سازنده آن را می نمایاند. نکته ای که نباید از نظر دور داشت این است که “اسدالله” حتی در ایران امروز هم کاربرد دارد و معنای لغوی آن “شیر خدا” است و به عنوان لقبی برای اولین امام شیعیان (امام علی) و چهارمین خلیفه اهل تسنن به کار می رود. بنابراین عبارت “عمل اسدالله اصفهانی” را می توان اینگونه  نیز تعبیر کرد: “ساخت اسدالله از اصفهان”. امضای این شمشیرساز بر شمشیرهای نفیس مختلفی دیده می شود. گونه های دیگر این امضا عبارتند از: “عمل اسدالله”،  “عمل اسد اصفهانی” و “اسد الله اصفهانی“

چاقو

امضای اسد الله اصفهانی روی شمشیر مخصوص شاه عباس

در میان آهنگران ایرانی  اسدالله اصفهانی باید مشهورترین آن ها باشد اما علیرغم تعداد بالای شمشیرهای منتسب به او تاریخچه و هویت وی رازآلود مانده است. حتی ادعا شده است که اسدالله آهنگر نابغه ای بود که از شمشیرهایش برای اصلاح موی سر و بریدن میله های آهنی استفاده می شده است. جالب اینجاست که شمشیرهای ساخت دست وی، حتی امروزه پس از گذشت بیش از ۴۰۰ سال در شرایط عالی هستند. نشان طلاکوبی شده “عمل اسد اصفهانی” یا “عمل اسدالله اصفهانی” معمولا با عبارت دیگری همراه بودند “بنده شاه ولایت عباس”. بنا بر لغت نامه دهخدا امام اول شیعیان القاب متعددی دارد از جمله حضرت علی، امیرالمومنین، اسدالله، حیدر، مولای متقیان، شاه مردان،  شاه ولایت.

چاقوی زنجان

بنابراین عبارت “شاه ولایت” روی شمشیر به حضرت علی اشاره دارد. این مساله را می توان در کتب قدیمی مانند” فتوت نامه سلطانی” ملاحظه کرد. در “رستم التواریخ” که متنی از دوران قاجار است داستانی در رابطه با شاه اسماعیل آمده است که در آن شاه اسماعیل در سیزده سالگی یک خرس را می کشد و موقع شکار در عراق نیز یک شیر می کشد. نویسنده رستم التواریخ می نویسد شاه اسماعیل شجاعت را از حضرت شاه ولایت (امام علی) به ارث برده است.

شمشیر سازی -چاقوی زنجان

چاقو یا کارد

ابزاری تیز است که برای بریدن به‌کار می‌رود. رایج‌ترین طرح برای یک چاقو به شکل یک تیغهٔ تیز فلزی است که به‌وسیلهٔ یک زبانه به یک دسته پیوند داده شده‌است. از چاقوها از دوران نوسنگی تاکنون نیز به‌عنوان ابزار یا جنگ‌افزار بهره‌گیری شده‌است. از چاقوهای نخستین، ابزارهای دیگری مانند ساطور، خنجر و شمشیر مشتق شده‌اند. کارد و چاقو این دو واژه هر یک برای آلت یا وسیله‌ای برنده به کار می‌رود ولی آلتی که کارد نامیده می‌شود با آلتی که چاقو خوانده می‌شود فرق دارد. چاقو آلتی است که لبهٔ برندهٔ آن در دستهٔ آن بر می‌گردد و می‌خوابد و لذا می‌توان آن را در جیب هم گذاشت ولی کارد وسیله ایست که لبهٔ آن روی دسته بر نمی‌گردد. پس آلت برنده‌ای که همراه با چنگال سر میز غذا خوری می‌گذارند کارد است نه چاقو.