چاقو سازی و سختی های آن

چاقو سازی و سختی های آن

چاقو سازی و سختی های آن «هیچ کس نمی آید و استقبال هم نمی کند که هنر چاقوسازی زنجان را بیاموزد.» این پاسخ «محمدرضا فرجیان»، استاد چاقوسازی زنجان است که در لیست معدود چاقوسازانی است که هنوز هنری که از حدود ۳۰ سال قبل از پدرش مرحوم استاد «حسین فرجیان» آموخته را به کار می بندد…

چاقوسازی

این مرد ۴۹ ساله می گوید: «حالا در زنجان کمتر از ۲۰۰ واحد چاقوسازی باقی مانده است و همه چاقوسازان یا نگهبان جایی شده اند یا باغبانی و کارگری می کنند.» درد غریبی است که چوب مبارزه با اراذل و اوباش را هنرمندانی باید به جان بخرند که هنر را از آهن گداخته بیرون می کشند.

چاقو سازی و دردسرهای آن

او تنها کسی است که طی سال های گذشته از روی تصویرهای به جامانده از گذشته های دور شمشیر کوروش را ساخته بود. نخستین بار این شمشیر را برای موزه ای در آلمان بازسازی کرد و بعد این موزه از او خواست شمشیر رامسس دوم را شبیه سازی کند. او فرزند کوچک مرحوم حاج حسین فرجیان است و حالا روشی که ۳۰۰ سال پیش در عهد صفویه به وسیله آن برای شاهان و صاحب منصبان شمشیر و خنجر می ساختند را احیا کرده است. او دراین باره می گوید: « فولادجوهردار فولادی خاص است که در دوره صفویه برای شاهان از آن شمشیر می ساختند و وقتی این کار صیقل داده و به خوبی پرداخت شود جوهره آن بیرون می زند و حالت هایی مانند ابر و مه یا ابر و باد ایجاد می کند که بر زیبایی کار می افزاید.»

چاقوسازی

در این مدت دردسرهای او و همکارانش بیشتر شده از جمله اینکه مبارزه با سلاح سرد در حالی در دستور کار نیروی انتظامی قرار گرفت که بازار پر از کارهای چینی است ولی پلیس تولید آثار دست ساز این هنرمندان را محدود کرده است. این هنرمند صنعتگر کشورمان می گوید: «اعراب به خصوص ساکنان عراق مشتریان جدیدش هستند و اگر دولت بستر صادرات را هموار کند ارز قابل توجهی به کشور وارد می شود اما در حال حاضر خریداران ریسک انتقال سفارش به کشور خود را به گردن چاقوسازان زنجانی می اندازند و با کمترین قیمت بهترین و زیباترین محصول ایران را به بازار خود می برند.» شاید نشستن پای درددل او شنیدن حرف های افرادی است که عرق ریزان چرخه تولید ایرانی را می گردانند ولی بازار محصولات چینی خستگی را به تن شان می نشاند.

چاقو سازی-چاقوی زنجان

چاقو یا کارد

ابزاری تیز است که برای بریدن به‌کار می‌رود. رایج‌ترین طرح برای یک چاقو به شکل یک تیغهٔ تیز فلزی است که به‌وسیلهٔ یک زبانه به یک دسته پیوند داده شده‌است. از چاقوها از دوران نوسنگی تاکنون نیز به‌عنوان ابزار یا جنگ‌افزار بهره‌گیری شده‌است. از چاقوهای نخستین، ابزارهای دیگری مانند ساطور، خنجر و شمشیر مشتق شده‌اند. کارد و چاقو این دو واژه هر یک برای آلت یا وسیله‌ای برنده به کار می‌رود ولی آلتی که کارد نامیده می‌شود با آلتی که چاقو خوانده می‌شود فرق دارد. چاقو آلتی است که لبهٔ برندهٔ آن در دستهٔ آن بر می‌گردد و می‌خوابد و لذا می‌توان آن را در جیب هم گذاشت ولی کارد وسیله ایست که لبهٔ آن روی دسته بر نمی‌گردد. پس آلت برنده‌ای که همراه با چنگال سر میز غذا خوری می‌گذارند کارد است نه چاقو.