۶ نکته مهم درباره خرید چاقوی آشپزخانه که باید بدانید
چاقو یکی از ضروری‌ترین لوازمی است که باید حداقل یک خوبش در هر آشپزخانه‌ای باشد. اما آیا می‌دانید چاقوی خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ در این مطلب «درجه» تصمیم داریم از جزئیاتی که باید برای خرید چاقوی آشپزخانه مدنظر داشته باشید با شما صحبت کنیم. این جزئیات را که تنگ هم بگذارید، می‌توانید چاقویی مرغوب و بادوام انتخاب کنید. پس در ادامه با ما همراه باشید.
۱. نوع چاقو؛ همه‌کاره یا تخصصی؟
چاقوهای آشپزخانه آن‌قدر متنوع‌اند که شاید فکرش را هم نکنید! البته برای من و شمایی که شِف هتل چندستاره نیستیم، لزومی هم ندارد با همه انواع چاقوهای آشپزخانه آشنایی داشته باشیم. همین که کاربردی‌ترین‌ها را بشناسیم کافی است. ما لیستی گلچین کرده‌ایم که انتخاب را برایتان راحت‌تر می‌کند. اینها چاقوهایی هستند که برای آماده‌سازی غذا بیشترین کاربرد را در آشپزخانه‌های منازل دارند:
چاقوی سرآشپز
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی سرآشپز
این همان نوع چاقویی است که معمولا در برنامه‌های تلویزیونی دست سرآشپزها می‌بینیم. چاقوی سرآشپز چاقویی با تیغه پهن و لبه صاف است که به‌سمت نوک انحنا پیدا می‌کند. طول تیغه در این نوع چاقوها می‌تواند بین حدود ۶ تا ۱۴ اینچ متغیر باشد. اما طول رایج ۸ اینچ است.
این نوع چاقوها درواقع همه‌کاره‌اند و برای مصارف مختلفی، از برش گوشت گرفته تا خردکردن سبزیجات، به کار می‌آیند. برای ریزریزکردن هم قابل‌استفاده‌اند. حتی می‌توانید از سطح پهن‌شان برای لِه‌کردن سیر استفاده کنید. خلاصه که با این چاقوها می‌توانید هر تکنیکی را بلدید به رخ بکشید!
بنابراین چاقوی سرآشپز کاربردی‌ترین چاقویی است که باید در هر خانه‌ای باشد. ضمنا چون این چاقو عصای دست‌تان خواهد بود، پس بهتر است باکیفیت‌ترش را بخرید، هرچند گران‌تر!
چاقوی پوست‌کَن
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی پوست‌کن
چاقوهای پوست‌کن کوچک‌تر و کوتاه‌ترند و مکمل چاقوهای سرآشپز محسوب می‌شوند. قیمتی هم از چاقوهای سرآشپز ارزان‌ترند. طول تیغه این نوع چاقوها معمولا میانگین ۳ تا ۴ اینچ است و درکل برای کارهای ظریف‌تر استفاده می‌شوند.
پوست‌کندن میوه و سبزیجات با چاقوهای سرآشپز راحت نیست. چاقوهای سرآشپز برای این قبیل کارها زیادی بزرگ‌اند. از چاقوهای پوست‌کن نه‌تنها می‌توانید برای پوست‌کندن راحت مواد غذایی استفاده کنید، بلکه برای برش‌زدن یا خردکردن چیزهای کوچک هم قابل‌استفاده‌اند. انجام کارهای ظریفی مثل رگ‌گیری میگو یا برش‌زدن میوه‌ها و سبزیجاتی مانند توت‌فرنگی و قارچ با چاقوهای پوست‌کن راحت‌تر است. ایمنی بیشتری هم دارد. چراکه با این چاقوها برای کارهای ظریف کنترل بیشتری خواهید داشت.
چاقوی ساطوری
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی ساطوری
این نوع چاقوها که حتما معرف حضورتان هستند. اگر اهل فیلم‌های ترسناک باشید، از کاربرد ویژه این چاقوها در ژانر وحشت خبر دارید! چاقوی ساطوری چاقوی پهن و بزرگی با تیغه مستطیلی است که برای خردکردن گوشت و بریدن قسمت‌های نرم استخوان کاربرد دارد. با تیغه تیز این چاقو می‌توانید گوشت را برش بزنید و از وزن تیغه برای شکستن استخوان استفاده کنید. البته چاقوهای ساطوری برای سبزیجات سخت هم قابل‌استفاده‌اند.
چاقوی نان
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی نان
چاقوی نان هم معمولا در هر خانه‌ای نیاز می‌شود. این نوع چاقوها گاو پیشانی‌سفیدند! چراکه تشخیص‌شان از سایر انواع چاقوها اصلا سخت نیست. چاقوی نان همیشه دارای تیغه‌ای با لبه دندانه‌دار است. طول تیغه این چاقوها می‌تواند تا ۱۰ اینچ هم باشد.
این نوع چاقوها برای مصارف زیادی قابل‌استفاده نیستند. بلکه تنها برای برش‌زدن نان و کیک و امثال اینها به درد می‌خورند. اما همین یک کار را تخصصی و به نحو احسن انجام می‌دهند. لبه دندانه‌دار تیغه این چاقوها مانع متلاشی‌شدن بافت نان می‌شود. البته این نوع چاقوها برای برش‌زدن میوه‌ها و سبزیجات نرم مانند گوجه هم کاربرد دارند.
جا دارد اضافه کنیم که برای چاقوی نان نیازی نیست سراغ مدل‌های قیمت‌بالا بروید. چراکه درهرصورت تیزکردن مجدد این چاقوها جواب نمی‌دهد. یعنی هروقت کُند شدند، احتمالا مجبورید یکی نو بخرید.
چاقوی استخوان‌گیری
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی استخوان‌گیری
چاقوی استخوان‌گیری چاقویی با تیغه نازک، باریک و انعطاف‌پذیر است که معمولا حدود ۵ اینچ طول دارد. البته میزان انعطاف‌پذیری تیغه در این نوع چاقوها می‌تواند در هر مدلی متفاوت باشد.
این چاقوها به‌طور خاص برای جداسازی گوشت از استخوان طراحی شده‌اند. اما چاقوی استخوان‌گیری، اگر معمولا گوشت فیله‌شده از قصابی می‌خرید، برایتان کاربردی نخواهد داشت. ولی اگر بیشتر اوقات گوشت با استخوان می‌خرید و خودتان پاک می‌کنید، حتما نیازتان می‌شود. با چاقوهای همه‌کاره هم شاید کارتان راه بیفتد، اما این چاقوها کار را راحت‌تر می‌کنند.
چاقوی فیله
خرید چاقوی آشپزخانه – چاقوی فیله
چاقوی فیله هم درواقع زیرمجموعه چاقوی استخوان‌گیری است. با این تفاوت که چاقوهای فیله در مقایسه با چاقوهای استخوان‌گیری تیغه باریک‌تر، تیزتر و انعطاف‌پذیرتری دارند. معمولا هم بلندترند و طول‌شان بین حدود ۴ تا ۱۰ اینچ است. چاقوهای فیله خصوصا برای فیله‌کردن ماهی یا جداکردن پوست ماهی از گوشت کاربرد دارند. پس اگر زیاد ماهی می‌خورید، حتما به دردتان می‌خورد.
۲. نوع ساخت؛ سنتی یا ماشینی؟
چاقوهایی که به‌روش سنتی و در کارگاه‌های آهنگری ساخته می‌شوند: اینها فوق‌العاده تیزند و تا سالیان سال همان طور تیز و بُرّا باقی می‌مانند. نوع خاص فرایند ساخت این چاقوها از انعطاف‌پذیری تیغه می‌کاهد. این نوع چاقوها همچنین سنگین‌ترند و از تیغه کلفت‌تری برخوردارند. منتها چاقوسازی با عملیات آهنگری فرایند پرزحمتی است و به همین دلیل چاقوهای ساخته دست آهنگران گران‌ترند.
ماشینی: چاقوهای ماشینی، یا بهتر بگوییم کارخانه‌ساز، درواقع با ماشین‌آلات چاقوسازی تولید می‌شوند. اینها فرایند ساخت‌شان متفاوت است و تیغه انعطاف‌پذیرتر و نازک‌تری دارند. به اضافه اینکه سبک‌ترند. اما ممکن است به بادوامی چاقوهای آهنگرساز نباشند.
زود نتیجه‌گیری نکنید! احتمالا به این نتیجه رسیده‌اید که پس چاقوهای ماشینی بی‌کیفیت‌اند. اما این‌طور نیست. بسیاری از کارخانجات چاقوسازی با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته قادرند چاقوهایی فوق‌العاده بادوام و کیفیت‌بالا تولید کنند. جالب است که غیرحرفه‌ای‌ها حتی شاید نتوانند فرق این دو را متوجه شوند.
۳. جنس تیغه؛ استیل یا سرامیک؟
خرید چاقوی آشپزخانه – جنس تیغه
برای خرید چاقوی آشپزخانه باید درمورد جنس تیغه هم تصمیم بگیرید. هر جنسی مزایا و معایب خاص خودش را دارد:
استیل ضدزنگ: استیل ضدزنگ (فولاد ضدزنگ یا همان اِستَنلِس استیل) از آهن، کربن و حداقل ۱۰٫۵ درصد کروم تشکیل می‌شود. مهم‌ترین مزیت تیغه‌های این جنسی مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی است. بنابراین استیل ضدزنگ به مراقبت چندانی احتیاج ندارد. فقط اینکه دوام تیزی این جنس چاقوها به‌خوبی جنس‌هایی همچون استیل پرکربن نیست.
کربن استیل: به استیل غیرضدزنگ با حدود ۱ درصد کربن کربن استیل (یا همان فولاد کربن) می‌گویند. این جنس چاقوها راحت تیز می‌شوند و تیزی ماندگاری دارند. خیلی هم سخت و محکم‌اند. اما بدترین عیب‌شان این است که زود زنگار می‌بندند. درنتیجه ممکن است با مواد غذایی اسیدی واکنش دهند. بنابراین باید هر بار پس از شست‌وشو خوب خشک شوند. مرتب هم به روغن‌مالی احتیاج دارند.
استیل ضدزنگ پرکربن: استیل ضدزنگ پرکربن به استیلی گفته می‌شود که از استیل‌های معمولی کربن بیشتری دارد. افزایش درصد کربن موجب تقویت استحکام و تیزی ماندگارتر می‌شود. چاقوهای این جنسی نه‌تنها به‌راحتی دوباره تیز می‌شوند، بلکه از مقاومت بالایی هم در برابر زنگ‌زدگی برخوردارند. اینها درواقع بین استیل ضدزنگ و کربن استیل قرار می‌گیرند. از استیل ضدزنگ اندکی سخت‌ترند و از کربن استیل بادوام‌تر.
سرامیک: سرامیک ماده فوق‌سخت و سبکی است. ازاین‌رو چاقوهای سرامیکی فوق‌العاده تیزند و در مقایسه با استیل دیرتر کُند می‌شوند. زنگ هم نمی‌زنند. بنابراین موجب تغییر رنگ و مزه مواد غذایی نخواهند شد. اما به‌هرحال سرامیک از استیل بارها شکننده‌تر است و اگر بیافتد، شاید که بشکند. درضمن لازم است بدانید که چاقو تیزکن‌های خانگی معمولا برای چاقوهای سرامیکی جواب نمی‌دهند. چراکه سرامیک بی‌اندازه سخت است.
سایر جنس‌ها : ازجمله سایر جنس‌ها می‌توان به تیتانیوم، تالونیت و پلاستیک اشاره کرد. تیتانیوم از استیل انعطاف‌پذیرتر است و به‌دلیل فرمولاسیون خنثی با مواد غذایی واکنش نمی‌دهد. چاقوهای تالونیتی ممکن است بی هیچ مزیت خاصی کلفت‌تر باشند. چاقوهای پلاستیکی هم که خیلی تیز نیستند و معمولا دندانه‌دارند.
۴. جنس دسته؛ چوب یا ترکیبات مصنوعی؟
خرید چاقوی آشپزخانه – جنس دسته
چوب: چاقوهای دسته‌چوبی ظاهر کلاسیک و خوش‌استایلی دارند. اما اینکه چوب چه درختی به سلیقه و انتخاب سازنده بستگی دارد. ممکن است چوب درخت زیتون، افرا یا هر چوب قابل‌استفاده دیگری باشد. درکل دسته‌های چوبی بسیار راحت‌اند. اما متأسفانه سرتاسر مزیت نیستند. چون چوب مستعد آلودگی‌های باکتریایی است. چاقوهای دسته‌چوبی را معمولا به‌سختی می‌توانید کاملا تمیز و استرلیزه کنید. ضمنا چوب به بادوامی سایر جنس‌ها نیست و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
لمینت: دسته‌های لمینتی از ترکیب کامپوزیت چوب ورقه‌شده با رزین پلاستیک ساخته می‌شوند. دسته‌های این جنسی ازلحاظ شکل و وزن تا حدودی به چاقوهای دسته‌چوبی شباهت دارند. اما درعوض مشکل بهداشتی ندارد و خیلی راحت‌تر از چوب تمیز می‌شود.
ترکیبات مصنوعی: منظورمان جنس‌هایی مانند پلی‌پروپیلن، فیبروکس، پلاستیک و سَنتوپرِن است. اینها مشکلات چوب را ندارند. اما باید بدانید که در معرض حرارت بالا ممکن است خاصیت شکنندگی پیدا کنند و تَرَک بخورند. ضمن اینکه جنس‌های مصنوعی وزن سبکی دارند و همین شاید از تعادل چاقو بکاهد.
استیل ضدزنگ: استیل ضدزنگ، از همه جنس‌هایی که گفتیم، بهداشتی‌تر است. همچنین فوق‌العاده بادوام و شیک است. اما چاقوهای دسته‌استیل سنگین‌وزن‌ترند و زودتر دست را خسته می‌کنند. البته برخی تولیدکنندگان برای رفع این مشکل اقدام به ساخت دسته‌های توخالی کرده‌اند. درضمن استیل، وقتی خیس می‌شود، کمی سُر است.
۵. وزن چاقو؛ سبک یا سنگین؟
وزن چاقو مسئله مهمی است که قطعا نباید هنگام خرید چاقوی آشپزخانه نادیده بگیرید. اما جالب است بدانید که برای خرید چاقوی آشپزخانه هیچ وزن ایده‌آلی نمی‌توانیم پیشنهاد کنیم. چراکه کاملا سلیقه‌ای است و به ترجیح خود شما بستگی دارد. برخی افراد با چاقوهای سبک راحت‌ترند و برخی هم با چاقوهای سنگین‌تر. اما فراموش نکنید که چاقو با هر وزنی باید از سر تا ته دارای توزیع وزن متعادل باشد. وگرنه در دست راحت نخواهد بود. در برخی چاقوها نسبت وزن تیغه به دسته متعادل نیست. این هم موردی است که تا چاقو را دست نگیرید معلوم نمی‌شود.
۶. قیمت؛ تا چقدر گران؟
قیمت‌ها بسیار متنوع است! برای چاقوهایی که پرمصرف‌ترند، مثل چاقوی سرآشپز یا چاقوی پوست‌کن، ارزشش را دارد که پول خوبی خرج کنید. اما برای چاقوهایی که مصرف هرروزه ندارند و احتمال می‌دهید شاید چند هفته یک بار هم استفاده نکنید، نیازی نیست سراغ مدل‌های حرفه‌ای و قیمت‌بالا بروید. البته درنهایت به جیب و تصمیم خودتان بستگی دارد! این را هم اضافه کنیم که اگر سِت چاقوی آشپزخانه بخرید، از اینکه همه انواع چاقوهای موجود در سِت را جداگانه بخرید، معمولا مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
جمع‌بندی
اگر تابه‌حال تجربه کار با چاقوهای مرغوب را نداشته‌اید، کافی است تنها یک بار امتحان کنید تا ببینید چقدر حس متفاوتی است. چاقوهای باکیفیت قطعا آشپزی را دلپذیرتر می‌کنند. پس تردید نداشته باشید که هزینه‌کردن برای خرید چاقوی آشپزخانه باکیفیت ارزشش را دارد. حالا شما به ما بگویید: آیا ترفند به‌خصوصی برای تشخیص چاقوی تیز و خوش‌ساخت می‌شناسید؟ اگر بلدید، پس در قسمت دیدگاه‌ها برایمان بنویسید.
منبع: درجه
